ردیابی ژن های درگیر در تولید توکسین دستروکسینb و تعیین نقش این ژن ها دربیماری زایی قارچ alternaria brassicae در کلزا

لکه برگی آلترناریایی یکی از مهم ترین بیماری های قارچی گیاهان خانواده چلیپائیان است که همه ساله تولید این گیاهان را از نظر کمی و کیفی تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری در اغلب مناطق دنیا توسط سه گونه بذر زاد از قارچ آلترناریا به نام های alternaria brassicae ، brassicicola . aوa. raphani ایجاد می شود. آلودگی به وسیله این بیمارگرها عامل مهمی در کاهش جوانه زنی بذر به حساب می آید. گونه a. brassicae به عنوان عامل بیماری لکه برگی آلترناریایی در کانادا، آمریکا، هند و اغلب کشور های اروپایی شناخته شده است. در ایران نیز این گونه از مناطق کلزا کاری استان های گلستان، خوزستان و آذربایجان غربی جداسازی شده است. این قارچ همزمان با عفونی کردن بافت میزبان، تعدادی فیتوتوکسین را در اندام های آلوده تولید می کند. دستروکسین b فیتوتوکسین اصلی تولید شده توسط این قارچ در گیاه و محیط آزمایشگاه است. سنتز و انتشار این توکسین احتمالا با خوشه ژنیnrps-abc transporter در ژنوم این قارچ مرتبط می باشد. تجزیه و تحلیل بیشتر ژن های مرتبط با این خوشه ژنی می تواند نقش این ژن ها و فیتوتوکسین های سنتز شده توسط آن ها را در بیماری زایی، اکولوژی و فیزیولوژی این بیمارگر آشکارتر سازد. لذا در این تحقیق سعی شده تا با استفاده از روش های مولکولی، شیمیایی و زیستی، مکانیسم ایجاد بیماری در شش جدایه از قارچ a. brassicae بررسی شود، تا بدین وسیله باعث افزایش دانش موجود در این خصوص گردد. در تحقیق حاضر جدایه های قارچa. brassicae با استفاده از جفت آغازگر اختصاصی این گونه مورد تأیید نهایی قرار گرفتند. به منظور ردیابی ژن های abrepsy1 و abreatr1 در جدایه های مورد مطالعه، حضور یا عدم حضور این دو ژن در واکنش pcr بررسی شد. میزان رونویسی دو ژن مذکور مرتبط با خوشه بیماری زایی nrps-abc-transporter نیز با استفاده از تکنیک real time pcr مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین توانایی تولید فیتوتوکسین در این جدایه ها، عصاره حاصل از این قارچ استخراج و به طور نسبی خالص سازی شد. سمیت فیتوتوکسین های تولید شده توسط هر جدایه، روی گیاهان کلزا رشد یافته در محیط کشت آزموده شد. از طرف دیگر شدت بیماری زایی نیز در مورد هر جدایه از قارچ در شرایط گلخانه سنجیده شد. به منظور ارزیابی بیان ژن های abreatr1 و abrepsy1 و تأیید نقش آن ها در بیماری زایی قارچ a. brassicae، همبستگی بین میزان رونویسی این ژن ها، میزان سمیت فیتوتوکسین ها و شدت بیماری زایی در جدایه ها بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد که ظرفیت تولید فیتوتوکسین و شدت بیماری زایی در قارچ a. brassicae با میزان رونویسی ژن abreatr1 در این قارچ ارتباط بیشتری دارد و این در حالی است که در مطالعات پیشین بیشتر به نقش nrps در شدت بیماری زایی قارچ a. brassicae پرداخته شده بود. براساس اطلاعات بدست آمده در این تحقیق مشخص شد که میزان بیان ژن abreatr1 می تواند طور غیر مستقیم بیان ژن abrepsy1 را تحت تاثیر قرار دهد که به تبع آن تولید فیتوتوکسین ها و شدت بیماری زایی قارچ نیز به متاثر از عملکرد abc transporter خواهد بود.